Le lièvre et l’Indien /Туулай, индиан эр хоёр/

Le lièvre et l’Indien	
Il y a longtemps, dans une tribu indienne, vivait un homme qui était un excellent chasseur. Avec son arc et ses flèches, il rapportait toujours assez de gibier pour nourrir sa famille. Mais, un été, il se mit à faire très chaud dans la grande prairie. Si chaud que l’herbe devint toute jaune et toute sèche. Les animaux n’avaient plus rien à manger ni à boire. Alors, ils quittèrent la grande prairie pour aller vers les pays froids. Il n’y eut bientôt plus un seul lapin, ni une alouette, ni un sanglier. Si bien que le chasseur et sa tribu n’avaient rien à chasser. Un matin, le chef indien s’écria:
-	Nous devons faire quelque chose sinon nos enfants vont mourir de faim. Le grand chasseur, qui s’appelait Plume Noire, dit :
-	J’ai une idée! Suivons les animaux et allons vers les pays froids nous aussi. 
-	Là-bas, il y aura sûrement de quoi chasser. 
Les hommes de la tribu furent d’ accord et ils partirent vers le Grand Nord à bord de leur canoë. 
Après un long voyage, ils arrivèrent là où il fait toujours froid. Ils avaient tellement faim qu'ils se mirent à chasser tout de suite. Plume Noire suivit les traces d'un cerf. Mais la neige commença à tomber à gros flocons et, bientôt, le chasseur ne vit plus rien. Il perdit la trace du cerf car la neige recouvrait toute la campagne. Plume Noire marcha longtemps, longtemps... 
Il se disait: « Je suis perdu. Je ne retrouverai jamais les hommes de ma tribu et je vais mourir de froid. Qui s'occupera de mes enfants ?» 
Peu après, il aperçut une petite forme brune sur la neige…
C'était un lièvre qui le regardait. Hop! L'animal sauta vers lui et se mit à parler : 
- On dirait que tu es perdu.	 
- C'est vrai, répondit Plume Noire, je suis perdu. 
Il était si étonné d'entendre parler le lièvre qu'il n'essaya même pas de le tuer. Le lièvre reprit : 
- Je sais où se trouve ton campement. Tu n'as qu'à me suivre. Très étonné, le chasseur suivit le lièvre. Il ne quittait pas des yeux son bout de queue marron qui faisait des petits bonds sur la neige.
Quand ils arrivèrent près du campement, le lièvre s'arrêta. Plume Noire se mit à genoux et le caressa doucement. Il murmura: 
-	Merci petit lièvre, tu m'as sauvé la vie. Sans toi, je n'aurais jamais retrouvé mon chemin. Hélas, avec ma tribu, nous sommes venus pour chasser. Nous devons rapporter à manger à nos enfants et, demain, l'un de nous te tuera peut-être... 
Tout à coup, il se passa une chose incroyable: plus l'homme caressait le lièvre, plus le pelage de l' animal blanchissait. Comme par magie, il devint blanc du nez jusqu'au bout de la queue! Et le lièvre finit par se confondre avec la neige. Seuls ses beaux yeux noirs brillaient encore en regardant le chasseur. Celui-ci n'en revenait pas Tout surpris, il dit: 
- Allez, sauve-toi maintenant !

Туулай ба Индиан
Эрт цагт Энэтхэгийн овогт сайн анчин эр аж төрдөг байжээ. Тэр үргэлж нум сумаараа ан агнан ирж гэр бүлээ тэжээдэг байв. Гэтэл нэг зун өргөн уудам нугад маш халуун болж эхлэв. Тэр их халуунд өвс ногоо нь шарлан хатав. Амьтад идэж уух юу ч үгүй болов. Тиймээс тэд нугаа орхин хүйтэн орон луу явав. Удалгүй тэнд нэг ч туулай, нэг ч болжмор, нэг ч бодон үлдсэнгүй. Анчин болон түүний овгийнхон агнах юу ч үгүй болов. Нэг өглөө индиан овгийн ахлагч халаглан хэлэв:
-	Бид хүүхдүүдээ өлсгөж үхүүлэхгүйн тулд өөр ямар нэгэн юм хийх ёстой. Хар-Өд гэдэг анчин эр:
-	Надад нэг санаа байна. Бид ч бас амьтдыг дагаад хүйтэн орон луу явъя. Тэнд агнах ямар нэгэн зүйл гарцаагүй байгаа гэж хэлэв. Овгийн эрчүүд зөвшөөрч Алсын Хойд зүг рүү сэлүүрт завиараа явав. 
Урт удаан аяллын дараа тэд мөнхийн хүйтэн байдаг газарт хүрч ирэв. Тэд их өлссөн тул тэр даруй ангаа эхлэв. Хар-Өд нэг бугын мөрийг дагалаа. Гэтэл цас малгайлан орж эхлэв. Удалгүй анчин юу ч олж харахгүйд хүрэв. Цас бүхэлд нь хучсан учир тэр бугын мөрийг алдав. Хар-Өд их удаан явав. Тэрээр: “Би төөрчихлөө. Би овгийнхоо хүмүүсийг олохгүй бол хүйтэнд үхнэ. Хүүхдүүдээ яах билээ? гэж өөртөө хэлэв.” 
Хэсэг хугацааны дараа, тэр цасан дээрх бяцхан хар хүрэн дүрсийг харлаа...
Нэг туулай түүнийг харж байлаа. Хоп! Тэр амьтан түүнлүү үсрэн бууж ирээд ярьж эхлэв:
           -  Та яг л төөрсөн юм шиг харагдаж байна. 
           -  Үнэндээ би төөрчихсөн гэж Хар-Өд хариулав. Тэр туулайг ярихыг сонсоод гайхсандаа алахыг ч оролдсонгүй. Туулай үргэлжлүүлэв: 
-	Танайхан хаана буудаллаж байгааг би мэднэ. Чи намайг дагах хэрэгтэй. Анчин их гайхсан ч туулайг дагалаа. Тэр цасан дээр үсэрч буй бяцхан хүрэн сүүлний үзүүрээс нүдээ салгасангүй. Тэд овгийнхны буудалласан газрын ойролцоо ирэхэд туулай зогсов. Хар-Өд өвдөглөн түүнийг зөөлөн илэв. Тэр шивнэв:
        -    Баярлалаа бяцхан туулай минь, чи миний амийг аварлаа. Чамгүйгээр би замаа олохгүй байсан. Ай хөөрхий, манай овгийнхон ан хийсээр өдийг хүрсэн. Бид хүүхдүүддээ хоол авч очих ёстой, магадгүй маргааш бидний нэг чамайг алах байх ...
Гэнэт итгэмээргүй зүйл болов: залуу туулайг илтэл түүний зүс нь цайрчихав. Ид шид мэт хамарнаасаа сүүл хүртэл цагаан болж байлаа! Эцэстээ цастай эндүүрмээр болох нь тэр. Зөвхөн түүний хөөрхан нүд нь хараар гялалзаж байхыг анчин харлаа. Тэр итгэж ядан балмагдсандаа: Яг одоо яв өөрийгөө авар гэж хэлэв.